5 nietypowych dań wigilijnych
Czy zastanawialiście się, skąd pochodzą potrawy wigilijne, które goszczą na naszych stołach? Historia tych dań to nie tylko kulinarna podróż, ale także świadectwo naszych korzeni i kulturowej różnorodności. Z radością dzielę się artykułem o pięciu nietypowych potrawach wigilijnych, które ukazały się wcześniej na portalu [nazwa portalu]. Zapraszam Was do odkrycia fascynujących historii smaków, które mogły towarzyszyć Waszym rodzinom.
Artykuł ukazał się pierwotnie na portalu Kobiety przy kawie
*****
Czy wiecie, że kulinarny, świąteczny dylemat “Grzybowa czy barszcz?” często pokazuje skąd pochodzą nasze korzenie? Zupę z suszonych grzybów na Wigilię przygotowywano na Kresach Wschodnich, jeśli więc Wasi dziadkowie lub pradziadkowie byli deportowani z tamtych rejonów po II Wojnie Światowej, to prawdopodobnie pamiętacie zapach zupy grzybowej.
Jeśli Wasza rodzina mieszkała przed II Wojną na terenie obecnej Polski centralnej i wschodniej – województwa łódzkie, mazowieckie czy lubelskie, to zapewne na Wigilię towarzyszył Wam barszcz czerwony. Wciąż są tacy, którzy uważają, że Wigilia to tylko barszcz lub tylko grzybowa.
Jak to z potrawami wigilijnymi było?
W różnych okresach historycznych, na różnych obszarach Polski, włączając w to czas zaborów, jedzono różne potrawy. Ich ilość i rodzaj zależał też od pozycji społecznej. Inaczej jadła arystokracja czy mieszczanie, a inaczej zubożała szlachta i chłopi. Nie będziemy się jednak tak daleko zapędzać. Zapraszam w kulinarną podróż w czasie, nie bardziej odległym niż 100 lat, aby poznać początki i historie kilku nietypowych, trochę zapomnianych, przepisów wigilijnych.
5 nietypowych dań Wigilijnych
Zupa z suszonych śliwek z grzybami i lanymi kluskami
Ta niezwykła zupa wywodzi się z wigilii prawosławnej. Przybyła do powojennej Polski wraz z repatriantami z północnej części Kresów Wschodnich, którzy nawiązywali kontakt z ludnością białoruską, zamieszkującą tereny wokół Grodna, Lidy czy Nowogródka. Zupa – przyrządzana tradycyjnie 6 stycznia – to połączenie wywaru z grzybów z wywarem ze śliwek suszonych, z dodatkiem delikatnych przypraw i lanych klusek. Dziwnie oszałamiający smak, nietypowy, zapadający w pamięć.
Smażone suszone grzyby
Na terenach przedwojennych Kresów Wschodnich, gdzie grzyby były w niezwykłej wręcz obfitości, powstała tradycja smażenia suszonych grzybów (wcześniej namoczonych i ugotowanych). I znowu powojenni repatrianci przywieźli tę potrawę ze sobą, włączając ją do dań wigilijnych, choć na terenie obecnej Białorusi była jedzona nie tylko podczas Świąt. Dziś smażone kapelusze suszonych grzybów, biorąc pod uwagę ich ceny, mogą być rarytasem na świątecznym stole. Jednak warto spróbować! To zachwycające danie dla miłośników grzybów. Aromatyczne, o mięsistej konsystencji, pełne smaku kotlety są świetnym dodatkiem do np. dań z kapusty czy nawet pierogów.
Kotlety z grochu
Razem z kotletami z grochu przenosimy się do Galicji. To znane danie świąteczne z okolic Lwowa. Masa grochowa obtoczona w bułce tartej i usmażona na oleju tworzy proste i sycące danie. Niedrogie, proste i dostępne składniki wskazują raczej na pochodzenie z uboższych warstw społecznych.
Kapusta z grochem
Wyjątkowo w tym zestawieniu potrawa z obecnej Polski centralno-wschodniej: Mazowsze, Podlasie a także Lubelskie. Danie pełne smaku i tradycji. To połączenie ciekawe i nieoczywiste, może być serwowane na ciepło lub zimno, zarówno jako dodatek, jak i główne danie nie tylko w czasie Świąt. W odróżnieniu od bigosów czy kapusty z grzybami, tutaj kapusta kiszona musi być naprawdę dobrze wypłukana. W wielu przepisach w internecie możecie znaleźć przepisy uwzględniające różne i odmienne od siebie proporcje kapusty do grochu. Jednak wg osób, do których ja dotarłam, a które pamiętają to danie z dzieciństwa z lat 50-tych i 60-tych, proporcje były równe – pół na pół grochu i kapusty.
Łamańce z makiem
Choć często mylnie uważane za przedwojenny a nawet staropolski deser, łamańce z makiem są w rzeczywistości potrawą z Północnych Kresów Wschodnich, wywodzącą się z kuchni białoruskiej.
Tradycyjnie łączy się w nich słodką masę makową z mlekiem i bakaliami z kruchym, łamanym ciastem, co tworzy unikalne połączenie tekstur i smaków. Kruche ciasto w oryginale nigdy nie występowało w formie ciasteczek (a takie właśnie przepisy najczęściej można teraz znaleźć), a było pieczone na dużej płycie-blasze, a następnie łamane (stąd nazwa!) i mieszane z masą makową, od której delikatnie miękło. Masa nie powinna być gęsta lub zbita, tylko o konsystencji nieco gęstszej niż ciasto naleśnikowe.
*****
Tradycyjne potrawy wigilijne to nie tylko barszcz i pierogi. Polskie stoły kryją w sobie wiele mniej znanych, lecz równie smacznych skarbów kulinarnych. Może w tym roku spróbujecie czegoś nowego, nawiązując do przepisów z przeszłości? W e-booku Wegańskie Święta znajdziecie sporo takich inspiracji.
Zaprezentowane w tekście przepisy na świąteczne dania znajdziesz e-booku Wegańskie Święta
E-book zawiera 85 przepisów wegańskich, od zup po dania główne, pasztety, sałatki, przekąski, desery i napoje.
Każdy przepis jest dokładnie opisany z listą składników i instrukcjami przygotowania. Dodatkowo znajdziesz przydatne wskazówki o tym jak przygotowywać potrawy i informacje o kuchennych niezbędnikach.
Każda z 10 części zaczyna się od wprowadzenia, odniesienia do historii przepisów, często zawiera wyjaśnienia i przydatne tipy.
Całość wieńczą klimatyczne, ładne zdjęcia, które mogą być wprowadzeniem do przedświątecznego nastroju lub fajną inspiracją.
